Artikel 12
Een gemeente met een ‘artikel 12’- status staat onder curatele van het Rijk vanwege een structureel slechte financiële positie. De rijksoverheid geeft uit het gemeentefonds extra geld in ruil voor streng toezicht.
Doordat veel gemeenten een afkeer hebben van de status van ‘artikel 12’ – gemeente, vragen ze in geval van financiële nood te laat om hulp. Uit ervaringen blijkt achteraf dat het steeds maar uitstellen van het aanvragen van ‘artikel 12’ de financiële problemen in de gemeente heeft vergroot. Het leidende motief achter ‘artikel 12’ is door de tijd heen hetzelfde gebleven: de behoefte aan een vangnet voor gemeenten die in de financiële problemen zitten.
Het aantal ‘artikel 12’ gemeenten is gedaald van 143 in het eerste uitkeringsjaar 1967 naar 4 in 2010. Deze daling is in de jaren 70 het sterkst geweest. Vanaf 2000 heeft het aantal zich gestabiliseerd rond het aantal van vier. Een beter financieel verdeelstelsel en het verdwijnen van veel kleine gemeenten zijn twee hoofdredenen voor de daling. De provincies hebben een rol als financieel toezichthouder en zien erop toe dat alle gemeenten in de provincie er financieel gezond voorstaan. Het is immers de wettelijke taak van de provincie, te voorkomen dat gemeenten in een uitzichtloze financiële positie terechtkomen.
Hoe ‘erg’ is de ‘artikel 12’- status eigenlijk? Je hoort wel eens de luchtige opmerking dat het Rijk alle betalingen uiteindelijk toch wel goedkeurt. Het gaat dan alleen om betalingen voor het hoogst noodzakelijke. Leuke dingen zijn niet meer aan de orde. Het wachten op betere tijden is dan geen alternatief omdat de ellende blijft meeslepen. Er dient uiteindelijk weer een reëel perspectief op een financieel gezonde positie te zijn.
De gemeenteraad heeft donderdag 14 januari 2016 het ‘artikel 12’- rapport van de inspecteur BZK ontvangen. De bespreking van dit rapport met de gemeenteraad is op donderdag 11 februari 2016.
Rijnco-Jan Suurmond
rjsuurmond@zeelandnet.nl